Jadwiga Kucianka

---

Życiorys

Córka Pauliny z domu Bernhardt oraz Józefa, pracownika KWK Chorzów, Jadwiga Kucianka w 1942 roku została wysłana na przymusowe roboty do fabryki sprzętu wojennego w Zgorzelcu. Po roku, dzięki staraniom jej rodziny, udało się jej wrócić do domu. Od 1943 roku aktywnie uczestniczyła w tajnym nauczaniu, co było ważnym elementem oporu przeciwko okupacji. W 1946 roku uzyskała świadectwo dojrzałości, co otworzyło jej drogę do dalszej edukacji.

Następnie rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie uczyła się głównie pod kierunkiem prof. Stanisława Pigonia. W 1950 roku, na podstawie pracy magisterskiej poświęconej twórczości Juliusza Ligonia, uzyskała tytuł magistra. W latach 1950 – 1952, działając na podstawie nakazu pracy, uczyła języka polskiego w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Mysłowicach.

Od 1952 roku jej kariera zawodowa nabrała tempa, ponieważ podjęła pracę w Bibliotece Śląskiej w Katowicach. W 1962 roku rozpoczęła pracę naukową, wstępując na seminarium doktorskie prowadzone przez prof. Jana Zarębę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach, na Wydziale Filologiczno-Historycznym. Obrona jej dysertacji doktorskiej zatytułowanej Wśród pisarzy samorodnych Górnego Śląska XIX i XX wieku miała miejsce 10 grudnia 1965 roku. 1 października 1966 roku otrzymała etat adiunkta na Katedrze Historii Literatury Polskiej w WSP w Katowicach.

Jadwiga Kucianka była również aktywna jako współpracownik redakcji „Gościa Niedzielnego” od lat 40. XX wieku aż do swojej śmierci w 1970 roku. Jej życie i praca pozostają ważnym śladem dla polskiej literatury i nauki.

Okoliczności śmierci

Jadwiga Kucianka straciła życie w tragicznych okolicznościach 4 marca 1970 roku w dzielnicy Siemianowic Śląskich, znanej jako Bytków. Choć niektórzy łączyli jej śmierć z działalnością tzw. „wampira z Zagłębia”, szczegóły zbrodni sugerują, że mogła być ona upozorowana aby wskazać na seryjnego mordercę.

W toku śledztwa ustalono, że Jan Marchwicki, który pracował w administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, miał konflikty z Jadwigą Kucią. To on nakłonił swojego brata, Zdzisława, do dokonania morderstwa. Za ten czyn, prócz Zdzisława, który był uznawany za „wampira z Zagłębia”, skazano również jego braci, Jana i Henryka Marchwickich. Jan otrzymał karę śmierci za zlecenie morderstwa (wyrok ten został wykonany), natomiast Henryk został skazany na 25 lat pozbawienia wolności za współudział.

W sprawie oskarżono także siostrę Marchwickiego, Halinę Flak, oraz jej syna Zdzisława. Halina była oskarżona o przyjęcie od jednego z braci zrabowanych przedmiotów, a jej syn o zatajenie zbrodni. Dodatkowo, o współudział w planowaniu morderstwa oskarżono także homoseksualnego kochanka Jana Marchwickiego, Józefa Klimczaka. Mimo iż Jan i Henryk nie przyznali się do winy, ich zeznania były podważane przez Klimczaka, który zgodził się współpracować z organami ścigania.

W rezultacie, siostrę Marchwickich skazano na 4 lata więzienia, jej syna na 2 lata, a Klimczaka na 4 lata pozbawienia wolności. Mirosława Sarnowska odgrywała kluczową rolę jako świadek w sprawie zabójstwa Jadwigi Kuci. Rozpoznała ona Zdzisława Marchwickiego jako sprawcę zarówno podczas okazania 2 marca 1974 roku, jak i na wizji lokalnej w 1976 roku. Niestety, kilka tygodni po tych wydarzeniach, 6 maja 1976 r., Mirosława została zamordowana w Chorzowie przez naśladowcę „wampira z Zagłębia”, jakim był Joachim Knychała, który zyskał miano „wampira z Bytomia”.

Publikacje

Oto przegląd wszystkich ważnych publikacji autorstwa Jadwigi Kucianki, które miały znaczący wpływ na studia nad literaturą oraz historią Śląska:

• Dwa listy śląskie do Henryka Sienkiewicza, Katowice (1966),
• Jan Ligoń 1851–1917, Katowice (1967),
• Ligoniowej spuścizny niesłuszne pomnożenie, Katowice (1963),
• Listy Gustawa Morcinka do Władysława Orkana, bez miasta (1964),
• Maksymilian Jasionowski, Katowice (1965),
• Nieznana odezwa śląska Marii Konopnickiej, Opole 1964,
• Pieśni zakazane na Górnym Śląsku w latach 1893–1912, Katowice 1965,
• Poetycki mecenat Bronisława Koraszewskiego (1864–1924) nad śląskimi pisarzami, Opole 1964,
• Sądeckie Podkarpacie w „Diariuszu podróży” Jana Rostworowskiego z 1813 roku, Rzeszów (1970),
• Śląscy pisarze ludowi (1800–1914). Antologia poezji i prozy. Wybór i opracowanie…, Wrocław (1968),
• Śpiewniki towarzyskie w latach 1870–1920, Katowice 1965.

---

Oceń: Jadwiga Kucianka

---