Barbara Ptak

---

Życiorys

W 1951 roku Barbara Ptak, z domu Boruszak, zdała maturę wLiceum Sztuk Plastycznych w Katowicach. Swoje artystyczne kształcenie rozpoczęła w Krakowie, a następnie kontynuowała studia na wydziale grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Swoje wykształcenie zakończyła w 1963 roku, kiedy to uzyskała dyplom ukończenia Wydziału Grafiki Artystycznej ASP w Warszawie, mając na uwadze znakomite prowadzenie przez prof. Józefa Mroszczaka. Jej teoretyczna praca dyplomowa, która łączyła w sobie projekt wystawy z okazji 75-lecia kina w Polsce, powstała pod nadzorem cenionego pedagoga prof. Jerzego Teoplitza.

W czasie swoich studiów, w 1960 roku, jeszcze jako studentka, podjęła współpracę kostiumograficzną przy realizacji spektaklu Walet Pikowy, który reżyserował Tadeusz Chmielewski. Scenografia oraz kostiumy do tego przedstawienia były dziełem uznanego artysty Bolesława Kamykowskiego. W toku tej współpracy Ptak miała również możliwość pracować z wieloma wytwórniami filmowymi z Warszawy, Łodzi oraz Wrocławia, gdzie zajmowała się projektowaniem kostiumów na potrzeby różnych produkcji.

W 1985 roku zaprojektowała scenografię do sztuki Planet der Verliebten, autorstwa H. Kahlowa i Gerd Natschinskiego, która została wystawiona w teatrze w Wittenberdze. Jej prace wzbogaciły krajobraz teatralny tej lokalizacji, przyczyniając się do większej różnorodności artystycznej.

Teatr

Barbara Ptak jest postacią głęboko związaną z teatrem, a jej relacja z tą dziedziną sztuki rozpoczęła się w 1957 roku. Jej profesjonalna kariera zadebiutowała w 1966 roku na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach, gdzie miała zaszczyt wykonać projekty scenograficzne do sztuki „Cezar i Kleopatra” autorstwa George’a Bernarda Shawa, w reżyserii Mieczysława Daszewskiego.

Na przestrzeni swojej wieloletniej kariery, artystka współpracowała z wieloma znaczącymi instytucjami teatralnymi w Polsce, w tym z Operetką Śląską w Gliwicach, Teatrem Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach, Operą Śląską w Bytomiu, Teatrem Bagatela w Krakowie, Teatrem Polskim w Bielsku-Białej, oraz Teatrem Zagłębia w Sosnowcu.

Warto zaznaczyć, że Ptak pracowała również z Teatrem na Woli w Warszawie, Teatrem Nowym w Zabrzu, Teatrem Powszechnym w Łodzi, Teatrem Wybrzeża w Gdańsku, Teatrem Rozrywki w Chorzowie, a także Teatrem im. Kochanowskiego w Opolu.

Scenografka pracowała także z Operą w Bydgoszczy, Teatrem Dzieci Zagłębia im. Dormana w Będzinie oraz Teatrem Syrena w Warszawie. Niezwykle vitalną częścią jej twórczości są również spektakle w Teatrze Satyry „Maszkaron” w Krakowie oraz Teatrami im. Jaracza w Olsztynie.

Należy także podkreślić jej znaczący wkład w sztukę operową, przygotowując kostiumy do dwóch spektakli we Włoszech, takich jak „L’Ape musicale” oraz „Don Giovanni”. Łącznie Ptak stworzyła scenografie do około 130 produkcji teatralnych, włączając w to prace dla Teatru Telewizji.

Wśród innych teatrów współpracujących z Ptak wymienia się Teatr Muzyczny w Łodzi, Teatr im. Mickiewicza w Częstochowie, Scena 113 Górnośląskiego Centrum Kultury im. Bochenek w Katowicach oraz Teatr Muzyczny im. Baduszkowej w Gdyni. Ta różnorodność miejsc pracy podkreśla bogaty dorobek artystyczny Barbary Ptak w polskim teatrze.

Film

Barbara Ptak, znana z niezwykłych kostiumów do filmów, ma na swoim koncie wiele niezapomnianych realizacji. Lista jej prac obejmuje:

• 1962: Nóż w wodzie (reż. Roman Polański; nominacja do Oscara),
• 1965: Faraon (reż. Jerzy Kawalerowicz; nominacja do Oscara),
• 1969: Człowiek z M-3 (reż. L. Jeannot, K. Chodura),
• 1969: Rzeczpospolita babska (reż. H. Przybył),
• 1971: Nie lubię poniedziałku (reż. Tadeusz Chmielewski),
• 1972: Perła w koronie (reż. Kazimierz Kutz),
• 1975: Noce i dnie (reż. Jerzy Antczak; projekty blisko 3 tys. kostiumów),
• 1975: Ziemia obiecana (reż. Andrzej Wajda; nominacja do Oscara),
• 1979: Zmory (reż. Wojciech Marczewski),
• 1980–1981: Królowa Bona (serial),
• 1980: Paciorki jednego różańca (reż. Kazimierz Kutz),
• 1987: Wierna Rzeka (reż. Tadeusz Chmielewski),
• 1988: Na kłopoty… Bednarski (reż. Paweł Pitera),
• 1995: Dama kameliowa (reż. Jerzy Antczak),
• 2004: Koniec wojny (reż. Tomasz Szafrański; etiuda fabularna),
• 2005: Diabeł (reż. Tomasz Szafrański).

Jej wkład w polską kinematografię jest niezaprzeczalny, podkreślając zarówno talent reżyserów, z którymi współpracowała, jak i znaczenie detali w tworzeniu postaci filmowych.

Wyróżnienia

Barbara Ptak to utalentowana artystka, która przez lata zdobyła szereg prestiżowych wyróżnień, odzwierciedlających jej znakomite osiągnięcia w dziedzinie kostiumów. Oto niektóre z jej najważniejszych nagród:

• 1980: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki, przyznana za wyjątkowe osiągnięcia w dziedzinie kostiumu filmowego,
• 1985: Złota Maska,
• 1985: Wyróżnienie niemieckiego Ministerstwa Kultury za kostiumy do musicalu „Planet der Verliebten”,
• 1990: Złota Maska (woj. śląskie),
• 1995: Złota Maska (woj. śląskie),
• 2014: Złota Maska za kostiumy do spektaklu „Noc w Wenecji” Johanna Straussa, w reżyserii Marcina Sławińskiego, w Gliwickim Teatrze Muzycznym w Gliwicach,
• 2006: Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kostiumologii i scenografii,
• 2006: Nagroda Prezydenta miasta Katowice,
• 2006: Godło Promocyjne Kapituły „Śląski Oskar”,
• 2011: Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za upowszechnianie i ochronę dóbr kultury,
• 2013: Teatralna Nagroda Muzyczna im. Jana Kiepury w kategorii najlepszy scenograf,
• 2014: 5. Silesia Fashion Day – nagroda za całokształt twórczości,
• 2015: Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Te wyróżnienia potwierdzają jej znaczące osiągnięcia w branży teatralnej i filmowej, ukazując pasję i zaangażowanie Barbary Ptak w rozwój sztuki kostiumowej.

Odznaczenia

Ważne osiągnięcia Barbary Ptak obejmują szereg prestiżowych odznaczeń, które znacząco wyróżniają jej wkład w kulturę i społeczeństwo.

• 2004: złoty krzyż zasługi,
• 2008: srebrny medal „zasłużony kulturze gloria artis”.

Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków

Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków stanowi niezwykłe miejsce, które można znaleźć w Katowicach. Jest to ekspozycja, która jest integralną częścią Działu Teatralno-Filmowego Muzeum Historii Katowic. Mieści się w dawnym mieszkaniu państwa Ptaków, co nadaje jej szczególnego uroku.

W zbiorach muzeum można odkryć bogactwo pamiątek oraz dokumentacji związanej z życiem Barbary Ptak, zarówno od strony artystycznej, jak i prywatnej. Warto zwrócić uwagę na ekspozycje, która przybliża historię i osiągnięcia tej niezwykłej artystki.

Na wystawie znajdują się także fotografie, kostiumy sceniczne, w tym dwie zbroje zaprojektowane na potrzeby musicalu „Człowiek z La Manchy”, w którym zagrał mąż Barbary, Stanisław Ptak. Oprócz tego, muzeum posiada plakaty, nagrody oraz wyróżnienia, które przez lata zgromadziła ta wybitna para artystów.

Każdy odwiedzający muzeum ma możliwość zobaczyć wiele interesujących eksponatów, które pokazują nie tylko sceniczne życie Barbary Ptak, ale także jej unikatowy wkład w świat sztuki.

---

Oceń: Barbara Ptak

---