Parafia Ducha Świętego w Chorzowie

---

Historia

Historia parafii Ducha Świętego w Chorzowie zaczyna się w trudnych, pełnych wyzwań realiach historycznych. Powodem utworzenia nowego miejsca kultu była zbyt duża liczba mieszkańców, którzy do tej pory przynależeli do parafii św. Jadwigi. W 1956 roku, ówczesny ks. dr Karol Nawa, otrzymał polecenie, które miało na celu nie tylko budowę kościoła, ale również stworzenie nowej parafii.

W tym samym roku, w kontekście tzw. „odwilży październikowej”, ks. dr Nawa uzyskał zezwolenie na utworzenie nowej parafii oraz na budowę świątyni na osiedlu „Ruch”. Jednak, uzyskanie tego zezwolenia wiązało się z wieloma trudnościami. Konieczne było bowiem odbycie aż siedemdziesięciu dwóch wizyt w urzędach odpowiedzialnych za wydanie koniecznych zezwoleń.

W rezultacie, parafia Ducha Świętego została oficjalnie erygowana 8 września 1958 roku, a jej granice zostały wydzielone z parafii św. Jadwigi w Chorzowie. Fundusze potrzebne na budowę parafii pozyskiwano w różnorodny sposób. Warto zaznaczyć, że kościół św. Jadwigi zwolniony był z danin diecezjalnych, a pochodzące z cmentarzy dochody w 80% przeznaczano na budowę nowej świątyni.

Kościół parafialny

25 sierpnia 1957 roku miała miejsce ważna uroczystość, podczas której na terenie planowanej budowy nowego kościoła postawiono krzyż, przeniesiony z kościoła św. Jadwigi. Już w ciągu roku na tym miejscu została zbudowana kaplica, która pełniła rolę tymczasowego kościoła. Jej poświęcenie odbyło się 25 maja 1958 roku, a obiekt ten mógł pomieścić aż około 200 wiernych.

Właściwa budowa kościoła ruszyła we wrześniu 1958 roku, gdy biskup Juliusz Bieniek uroczyście położył kamień węgielny 7 grudnia tego samego roku. Niestety, rozwój wydarzeń nie był prosty. Gdy budowla osiągnęła wysokość dachu, z powodu okoliczności politycznych budowa została przerwana, a główny budowniczy, ks. dr Karol Nawa, został aresztowany i osadzony w więzieniu do kwietnia 1962 roku. Natomiast projekt budynku opracowali architekci: Mieczysław Król, Jerzy Winnicki oraz Zygmunt Winnicki. Rolę konstruktora pełnił inżynier Franciszek Klimek.

Prokuratura Wojewódzka w Katowicach zakazała dalszej budowy, uzasadniając to nielegalnym posiadaniem materiałów budowlanych. W czasie nieobecności ks. dr Nawy, nowym wikariuszem został ks. Rudolf Kiera, a w 1961 roku jego funkcję przejął ks. Teodor Poloczek. Budowę wznowiono dopiero 15 kwietnia 1963 roku, gdy uzyskano zgodę na kontynuację prac. Następnie szybko postawiono stalową konstrukcję dachu.

Kościół został poświęcony 15 czerwca 1963 roku przez biskupa koadiutora Herberta Bednorza. W sierpniu tego samego roku administratorem parafii został ks. Czesław Mąka, który w 1964 roku zlecił otynkowanie zewnętrznych ścian budynku. Montaż witraży w kościele dobiegł końca w 1975 roku, a ich autorką była pani Maria Skąpska. Nawiasem mówiąc, witraże te do dziś zachowują swój pierwotny stan.

27 sierpnia 1995 roku duszpasterzem parafii został ks. Grzegorz Kotyczka. W 1997 roku przejął on od Skarbu Państwa cmentarz zlokalizowany obok kościoła. W 1998 roku po raz pierwszy zadzwoniły trzy dzwony, w tym „św. Florian”, ufundowany przez władze Chorzowa, „Matka Boska Częstochowska” oraz „św. Grzegorz I Wielki”. Dzwony poświęcone zostały przez ks. bp Piotra Liberę 4 marca 1998 roku. Rok później ruszyła przebudowa całego prezbiterium, a architektem ponownie został Mieczysław Król. Roboty kamieniarskie zlecono firmie pana Grzechaca z Ciasnej, niedaleko Częstochowy.

Warto również zaznaczyć, że budynek kościoła został wpisany do rejestru zabytków 22 marca 2022 roku (nr rej. A/949/2022).

Architektura

Świątynia Ducha Świętego została zaprojektowana w taki sposób, że jej kształt przypomina dużą łódź unoszącą się na wzburzonym morzu, co jest niezwykle symboliczne. Przejście między kościołem a budynkiem parafialnym można interpretować jako formę wiosła, co dodaje głębszego znaczenia architekturze tego miejsca.

Wnętrze kościoła kryje w sobie trzy kaplice: Matki Boskiej Fatimskiej, Miłosierdzia Bożego oraz kaplicę chrzcielną. Wyróżniają się one białymi ścianami, które nawiązują kształtem do otwartych ksiąg, co nadaje ciekawego i harmonijnego wyglądu przestrzeni. Owe kaplice są oddzielone od siebie, co podkreśla ich indywidualne znaczenie.

Witraże zajmują dużą część powierzchni ścian tego kościoła, nadając mu atmosferę zarówno mistyczną, jak i pełną światła. Prezbiterium zostało wykończone w czerwonym szwedzkim granicie, co dodaje mu elegancji i trwałości. Ostatni stopień prezbiterium, zbudowany w formie serca, na którym umieszczony jest ołtarz, jest również pięknym akcentem tego miejsca.

Interesującym aspektem tej architektury są stacje Drogi Krzyżowej, które są dziełem artysty Zygmunta Brachmańskiego. Ich obecność w kościele tworzy unikalne połączenie sztuki i duchowości, wzbogacając ogólną atmosferę tej świątyni.

Duszpasterstwo

W kościele pod wezwaniem Ducha Świętego w Chorzowie, przydrożne krzyże pełnią istotną rolę dla lokalnej społeczności wiernych, będąc symbolem ważnych momentów związanych z historią parafii.

Jednym z najstarszych krzyży jest ten, który można znaleźć na cmentarzu parafialnym. W 1911 roku Paul i Katharine Kiollbassa ofiarowali cztery hektary ziemi w celu utworzenia cmentarza dla kościoła św. Jadwigi. W centralnym punkcie tego miejsca postawiono krzyż, który ufundowany został w 1878 roku, wykonany z piaskowca.

Kolejny z krzyży, zlokalizowany przy ulicy Bałtyckiej, uchodzi za jeden z najcenniejszych w Chorzowie. Stworzony z białego marmuru i ogrodzony metalowym płotkiem, związany jest z legendą, według której napis wotywny oraz nazwiska fundatorów zostały wymodelowane ręką barbarzyńcy w roku 1895.

Trzeci krzyż, położony na terenie kościelnym, jest bezpośrednio związany z powstaniem nowego kościoła. Dnia 25 sierpnia 1957 roku, został on poświęcony przy kościele św. Jadwigi i w uroczystej procesji przeniesiony na miejsce budowy nowej świątyni.

Ostatni, czwarty krzyż, upamiętnia pierwsze kapłańskie powołanie z parafii Ducha Świętego, ks. Henryka Skorupy. Został on wykonany z drewna i ustawiony w marcu 1959 roku, niedaleko domu, w którym dorastał ksiądz.

Niezaprzeczalnie największym wydarzeniem dla lokalnej wspólnoty była I peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, która miała miejsce 9 marca 1967 roku, a towarzyszyły jej „puste ramy”.

Od 1998 roku w parafii ukazuje się „Gazetka Parafialna”, której głównym redaktorem jest ks. proboszcz Grzegorz Kotyczka.

W 2001 roku zainaugurowano piesze pielgrzymki młodzieży do Częstochowy oraz do Piekar Śląskich. Innym ważnym wydarzeniem był przekształcenie budynku kościoła zastępczego w tak zwany „Dom Dzienny Pobytu”, co miało miejsce na przełomie 2003 i 2004 roku. Instytucja ta ma na celu wsparcie osób starszych, samotnych oraz niepełnosprawnych.

W ciągu minionych kilkudziesięciu lat, do kluczowych wydarzeń w życiu parafii należą również trzy peregrynacje obrazów Matki Boskiej oraz wizyta papieskiego wysłannika, Agostino Casardi’ego.

Proboszczowie

W historii parafii Ducha Świętego w Chorzowie, ważną rolę odgrywali proboszczowie, którzy podejmowali się prowadzenia duchowego wspólnoty. Lista tych księży ilustruje kontinuum przywództwa w tej parafii.

• ks. dr Karol Nawa (1957–1959),
• ks. Teodor Poloczek (1960–1963),
• ks. Czesław Mąka (1963–1995),
• ks. Grzegorz Kotyczka (1995–2021),
• ks. Marcin Ledwoń (od 2022).

---

Oceń: Parafia Ducha Świętego w Chorzowie

---