Paweł Dubiel (1902–1980)

---

Życiorys

Paweł Dubiel był synem znanego polskiego działacza narodowego w regionie Górnego Śląska oraz publicysty, zwanego Pawłem, a jego matką była Maria z Lubojańskich. Miał również brata, Józefa, który również angażował się w politykę. Dubiel kształcił się, uzyskując wykształcenie średnie, które stanowiło fundament jego dalszej aktywności społecznej. Już w 1920 roku wstąpił do Narodowej Partii Robotniczej, co było początkiem jego zaangażowania w życie polityczne regionu.

W swoim czasie był aktywnym działaczem Związku Młodzieży Pracującej „Jedność” oraz Związku Obrońców Śląska. Uczestniczył w plebiscycie w rejencji opolskiej oraz brał udział w II i III powstaniu śląskim. 3 grudnia 1921 roku został wybrany na zastępcę przewodniczącego Komitetu Polskiego dla Górnego Śląska. Na początku lat dwudziestych brał na siebie odpowiedzialność za redagowanie pism „Górnoślązak” i „Polak”. Dnia 15 października 1934 roku, jako wiceprezydent Chorzowa, dołączył do Zarządu Związku Miast Polskich. Na przełomie lat trzydziestych jego działalność skoncentrowała się w Stronnictwie Pracy.

W okresie przed II wojną światową był zatrudniony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, jednak w kwietniu 1940 roku został aresztowany za swoje działania antyniemieckie oraz umieszczony w obozie KL Dachau (numer 12 831), a następnie przetransportowany do Mauthausen (numer 2367). Po zakończeniu wojny w 1945 roku, wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. W okresie od 16 marca 1945 roku do 1 kwietnia 1950 roku pełnił urząd prezydenta Zabrza. W 1949 roku zasiadł w Centralnym Komitecie SD, a w latach 1962-1969 był członkiem jego prezydium. Dodatkowo, od 1957 roku zajmował stanowisko sekretarza Wojewódzkiego Komitetu w Katowicach.

W latach 1962–1963 pełnił funkcję na czele redakcji „Kuriera Polskiego” i aktywnie uczestniczył w działaniach Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Ponadto, nie unikał zaangażowania w Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, zostając sekretarzem prezydium Rady Naczelnej od maja 1972 roku. Niezwykle mocno zaangażowany w życie społeczne i polityczne, siedział także w Radzie Nadzorczej Wydawnictwa „Epoka”, a także przewodniczył Komisji Redakcyjnej „Zeszytów Historyczno-Politycznych SD”. Integrając różne środowiska, 19 stycznia 1947 roku został wybrany na posła na Sejm Ustawodawczy z numeru listy 3, obsadzonego przez Blok Stronnictw Demokratycznych i Związków Zawodowych, co uwieńczyło jego wieloletnią działalność polityczną do roku 1952. W styczniu 1957 roku ponownie zasiadł w sejmie PRL, gdzie pozostał przez następne trzy kadencje aż do 1969 roku.

W 1929 roku poślubił Władysławę z Kogutów (1906–1988), poznaniankę, instruktorkę harcerską, która aktywnie działała w Związku Młodzieży Pracującej „Jedność” na Górnym Śląsku. Z tego małżeństwa powitali na świat syna Pawła Czesława (1930–2006), który był dziennikarzem oraz redaktorem naczelnym „Zeszytów Prasoznawczych”, a także córkę Krzesisławę Dubiel-Hrydzewicz (ur. 1934), aktorkę oraz pedagoga, który pełnił rolę dziekana Wydziału Aktorskiego Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu.

Paweł Dubiel zmarł 11 listopada 1980 roku w Katowicach, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Parafialnym św. Jadwigi Śląskiej w Chorzowie, gdzie na jego nagrobku nieprawidłowo zapisano datę urodzenia jako 7 zamiast 6 grudnia.

Ordery i odznaczenia

Paweł Dubiel, znany z licznych osiągnięć i aktywności, otrzymał wiele wyróżnień, które odzwierciedlają jego zasługi.

• Order Sztandaru Pracy II klasy, przyznany w 1960 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1958 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany dwukrotnie, po raz pierwszy 18 stycznia 1946, a następnie w 1957 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, którego był laureatem w okresie II Rzeczypospolitej,
• Śląski Krzyż Powstańczy, przyznany w 1947 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 25 stycznia 1955 roku,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, otrzymana w 1966 roku.

Upamiętnienie

Upamiętnienie Pawła Dubiela jest widoczne w kilku ważnych miejscach, w tym na ulicy noszącej jego imię w Zabrzu.

W dniu 19 marca 1985 roku, na budynku zlokalizowanym przy ul. Powstańców Śląskich 5–7 w Zabrzu, na I piętrze Urzędu Miejskiego, dokonano odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Jej treść została starannie przygotowana, aby oddać cześć temu zasłużonemu człowiekowi.

„Paweł Dubiel 6.XII.1902 – 11.XI.1980. Syn ziemi śląskiej, uczestnik powstań śląskich, więzień obozów koncentracyjnych, członek najwyższych władz SD, poseł na sejm PRL, prezydent miasta Zabrze 1945–1950. I Prezydentowi Miasta w 40-lecie wyzwolenia MGN, MKSD i Prezydent Miasta Zabrze 1985-03-19.”

---

Oceń: Paweł Dubiel (1902–1980)

---