Ewa Nowacka

---

Życiorys

W 1958 roku Ewa Nowacka ukończyła studia na Wydziale Filologii Uniwersytetu Warszawskiego, co otworzyło jej drogę do kariery literackiej. Od 1962 roku była członkiem PZPR, angażując się aktywnie w życie kulturalne kraju.

Przez niemal trzy dekady, od 1962 do 1991 roku, prowadziła swoją działalność w Polskim Radiu. Wyróżnienia, które zdobyła w trakcie swojej kariery, świadczą o jej talencie i wpływie na polską kulturę. W 1975 roku otrzymała Honorową Odznakę Komitetu ds. Radia i Telewizji. Ta sama nagroda była przyznana jej w 1975 roku za cykl słuchowisk „Opowieści naszych dni”, za co zdobyła prestiżową nagrodę OIRT.

W 1981 roku, za słuchowisko „W pochmurny, mglisty dzień”, została uhonorowana „Srebrnymi Koziołkami” na V Biennale Sztuki dla Dziecka. Uznanie, jakie zdobyła wśród czytelników sprawiło, że w tym samym roku w plebiscycie „Płomyka” przyznano jej Orle Pióro. Kolejnym znaczącym osiągnięciem było zdobycie Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Janusza Korczaka w 1983 roku.

W dniu 2 czerwca 2009 roku, w uznaniu za swoje zasługi dla kultury, odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” z rąk Tomasza Merty, pełniącego funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ewa Nowacka była także członkiem jury Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Agnieszki Bartol „Ja i świat”, co dodatkowo ukazuje jej zaangażowanie w rozwój polskiej literatury.

Jako autorka potrafiła znakomicie odnaleźć się w różnych epokach, od realiów Egiptu faraonów, przez Cesarstwo Rzymskie, aż po czasy współczesne. W popularnej powieści „Małgosia kontra Małgosia” zaprzyjaźniła się ze słowiańskimi demonami, co wskazuje na jej bogatą wyobraźnię i umiejętność wychodzenia poza schematy literackie.

Niestety, zmarła 29 marca 2011 roku, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Starych Powązkach, w kwaterze 334, rządzie 6, miejscu 11. Jej wkład w kulturę polską pozostaje niezatarte, a jej prace będą na zawsze częścią polskiej literatury.

Twórczość młodzieżowa

Twórczość Ewy Nowackiej, polskiej autorki literatury młodzieżowej, znacząco wpłynęła na rozwój tego gatunku. Wśród jej dzieł znajdują się tak znane pozycje jak:

• As w rękawie (Siedmioróg, 1997),
• Burza w zlewozmywaku (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1977; pierwotnie publikowana w Świecie Młodych jako Burza nad zlewozmywakiem, tłum. czeskie wyd. Albatros, Praha, 1982),
• Biały koń bogów (Nasza Księgarnia, 1973, w serii Klub Siedmiu Przygód, tłum. słowackie wyd. Mlade lata, Bratysława, 1990),
• Bożęta i my (Orenda, 1995, Książka Roku 1995 – nagroda przyznana przez jury Polskiej Sekcji IBBY),
• Byk Apis pozdrawia kotkę Pusię (Siedmioróg, 1998),
• Coś co o nich wiem (Horyzonty, 1976, seria: „Ważne sprawy dziewcząt i chłopców”, opowiadanie, nagroda w konkursie GK ZHP, 1975),
• Dwaj mężczyźni i ona (Polski Dom Wydawniczy, 1994),
• Dzień, noc i pora niczyja (Nasza Księgarnia, 1981, tłum. słowackie wyd. Mlade Lata, Bratysława, 1990, tłum. niemieckie wyd. Kinderbuchverlag, Berlin, 1985; Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Janusza Korczaka 1983),
• Emilia z kwiatem lilii leśnej (Siedmioróg, 1995, Książka Roku 1995 – nagroda przyznana przez jury Polskiej Sekcji IBBY),
• Gorzka cząstka pomarańczy (Horyzonty, 1976, pierwotnie publikowana w Świecie Młodych jako Droga, tłum. niemieckie Ein bitteres Stuck Orange, wyd. MAW, 1981),
• Jak okiełznać wronego rumaka (Siedmioróg, 1999),
• Jasiek (Horyzonty, 1974),
• Jeden dzień żaczka (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1980; opowiadanie),
• Kilka miesięcy, całe życie (Nasza Księgarnia, 1978, tłum. rosyjskie wyd. Dietskaja Litieratura, Moskwa, 1984, tłum. litewskie wyd. Vyturys, Wilno, 1987, nagroda w konkursie Instytutu Wydawniczego Nasza Księgarnia, 1978, wpisane na Listę Honorową IBBY, 1979, Międzynarodowa Nagroda im. Maksyma Gorkiego, Praga, 1980, Nagroda Prezesa Rady Ministrów, 1980),
• Legend rycerskie w: Skarbiec mitów, legend i baśni (Wilga, 2004),
• Małe kochanie, wielka miłość (Siedmioróg, 1997),
• Małgosia contra Małgosia (Nasza Księgarnia, 1975, w serii Klub Siedmiu Przygód, zaliczenie do Kanonu Książek dla dzieci i młodzieży, ustanowionego przez Bibliotekę Narodową),
• Maria z tamtych lat (Nasza Księgarnia, 1972),
• Miłość, psiakrew (Ossolineum, 2001, seria Nasza Biblioteka, nominacja do Książki Roku 2001 – nagrody przyznawanej przez jury Polskiej Sekcji IBBY, wpis na listę Books and Reading for Intercultural Education BARFIE, Wiedeń, 2004),
• Może nie, może tak (Nasza Księgarnia, 1976, w serii Klub Siedmiu Przygód, tłum. słowackie wyd. Mlade lata, Bratysława, 1980; także w Płomyku w 1977 roku),
• On i reszta (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1977, nagrodzona w konkursie GK ZHP, 1976),
• Poproszę bilet na wieżę Babel (Siedmioróg, 1998),
• Rogi Minotaura (Siedmioróg, 1998),
• Śliczna Tamit (Nasza Księgarnia, 1971),
• Słońce w kałuży (Nasza Księgarnia, 1981; Harcerska Nagroda Literacka, 1982),
• Spotkanie nie wiadomo z kim i inne opowiadania (Nasza Księgarnia, 1987) – obejmuje wcześniej publikowane teksty, takie jak: Duży, żółty, brzydki pies (Horyzonty, 1975, seria: „Ważne sprawy dziewcząt i chłopców”) Katar po burzy (Horyzonty, 1974, seria: „Ważne sprawy dziewcząt i chłopców”; tłum. czeskie w tomie Sesti patrovy den wyd. Blok, Brno, 1980, nagroda w konkursie GK ZHP, 1973) oraz Wyścigowy rower (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1980, seria: „Ważne sprawy dziewcząt i chłopców”),
• Szubad żąda ofiary (Nasza Księgarnia, 1969, w serii Klub Siedmiu Przygód),
• Ursa z krainy Urartu (Nasza Księgarnia, 1970, w serii Klub Siedmiu Przygód),
• W czepku urodzony (Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987; powieść historyczna),
• Wyśnione, skłamane (Nasza Księgarnia, 1974),
• Złote i szare (Nasza Księgarnia, 1986, I nagroda w konkursie Instytutu Wydawniczego Nasza Księgarnia, 1984).

Każda z tych książek wnosi coś unikalnego do literatury dla młodzieży, ukazując różnorodność tematów i stylów, jakie prowadziła autorka. Jej wpływ na czytelników jest niezaprzeczalny, a wiele z jej prac zostało już uznanych na arenie międzynarodowej.

Twórczość dla dorosłych

Lista wybitnych dzieł Ewy Nowackiej zawiera liczne powieści, które w znaczący sposób wpłynęły na krajową literaturę. Autorka zaprezentowała czołowe osiągnięcia w zakresie literatury historycznej oraz beletrystyki.

• Rok trzech Cezarów (Czytelnik, 1967; debiut),
• Heliogabal, wnuk Mezy (Czytelnik, 1970),
• Kommodus i Marcja (Czytelnik, 1972),
• Maksymin Trak (Czytelnik, 1975),
• Prywatne życie entu Szubad (Czytelnik, 1977),
• Temat na pracę doktorską (Czytelnik, 1976),
• Tysiąc soboli i jedna dziewczyna (Czytelnik, 1968),
• W cieniu malwy (Czytelnik, 1974, tłum. niemieckie wyd. Volk und Welt, Berlin, 1976).

Książki niepublikowane

W twórczości Ewy Nowackiej znajdują się prace, które nie ujrzały światła dziennego w formie publikacji. Oto kilka z nich:

• Szkic do obrazu w poświacie zaziemskiej (1988, nagroda w Ogólnopolskim konkursie Wojewody Lubelskiego na powieść i zbiór opowiadań),
• Legend polskie (2007, miały ukazać się w serii „Ossolinki” Wydawnictwa ZN im. Ossolińskich),
• Czary nad oparzeliskiem, współautorstwo z Ireną Landau (2010).

---

Oceń: Ewa Nowacka

---