Kolej linowa „Elka” w Chorzowie

---

Historia

Trasa historyczna

Kolej linowa „Elka” została pomyślana jako atrakcyjny środek transportu o walorach widokowych, usytuowany w malowniczym Parku Śląskim. Projekt tej unikalnej konstrukcji został przygotowany przez Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego z Krakowa, natomiast realizacją zajęła się firma Mostostal Zabrze. Uroczyste otwarcie miało miejsce 7 września 1967 roku i zaszczycił je swoją obecnością Edward Gierek, ówczesny I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR z Katowic. Kolej ta była wówczas najdłuższą linową kolejką w Europie, z długością wynoszącą 5539 metrów. Nazwa „Elka” stanowiła akronim od „Elektryczne Linowe Koleje”. W swoim pierwotnym kształcie była to kolej krzesełkowa, wyposażona w nieruchome krzesełka.

W latach 70. kolej ta przewoziła rocznie ponad 240 tysięcy pasażerów, a poprzez swój funkcjonujący okres do końca sezonu 2005, ogólny liczba przewiezionych osób wyniosła imponujące 15,5 miliona. Po zakończeniu sezonu w 2005 roku, wprowadzono zmiany mające na celu poprawę sytuacji, jednak w 2006 roku, z uwagi na nieodpowiedni stan techniczny podpór, doszło do decyzji o likwidacji. Prace rozbiórkowe odbyły się w roku 2012.

Do 2007 roku całkowita długość trasy wynosiła prawie 6 kilometrów. Składała się z trzech kluczowych odcinków, które utworzyły charakterystyczny kształt trójkąta:

• Stadion Śląski – Śląskie Wesołe Miasteczko – długość trasy: 2210 m, normalna prędkość: 1,60 m/s (5,76 km/h), czas przejazdu: 22,50 min.
• Śląskie Wesołe Miasteczko – Planetarium Śląskie – długość trasy: 1745 m, normalna prędkość: 1,60 m/s (5,76 km/h), czas przejazdu: 17,50 min.
• Planetarium Śląskie – Stadion Śląski – długość trasy: 1584 m, normalna prędkość: 1,60 m/s (5,76 km/h), czas przejazdu: 16,12 min.

Przyjazd przez wszystkie trzy odcinki zajmował około godziny, a podpory najwyższe osiągały wysokość do 15 metrów. Podczas jazdy na wysokości kilku-kilkunastu metrów nad ziemią, pasażerowie mogli zachwycać się wyjątkowym pięknem parku, z widokiem na zwierzęta w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym oraz w parku dinozaurów. Zdolność przewozowa jednego odcinka wynosiła około 1300 osób na godzinę.

Stacja Planetarium była umiejscowiona pomiędzy Planetarium Śląskim a Międzynarodowymi Targami Katowickimi. Można było łatwo dotrzeć do niej aleją parkową, wychodząc z okolic ośrodka TVP3 Katowice, zlokalizowanego na granicy Katowic i Siemianowic Śląskich. Do stacji Stadion Śląski prowadziła malownicza aleja z Katowic oraz Chorzowa, zaś stacja Wesołe Miasteczko była dostępna z kierunku Katowic, znajdując się na drugim przystanku tramwajowym na zachód od Silesia City Center.

Planetarium	50°17′29″N 18°59′47″E / 50,291389 18,996389
Stadion Śląski	50°17′23″N 18°58′26″E / 50,289722 18,973889
Wesołe Miasteczko	50°16′32″N 18°59′46″E / 50,275556 18,996111

Trasa współczesna

W 2011 roku zapadła decyzja o budowie nowej kolejki linowej, na którą pozyskano dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Prace konstrukcyjne rozpoczęły się w lutym 2013 roku, a otwarcie nowego odcinka Śląskie Wesołe Miasteczko – Stadion Śląski (o długości 2,2 km) miało miejsce 8 września 2013 roku o 15:00. Ta współczesna wersja łączki wykorzystuje wyprzęgane gondole oraz krzesełka, dając możliwość korzystania przez cały rok.

Łączka pomiędzy Wesołym Miasteczkiem a Stadionem Śląskim ma długość 2183,52 m, a podpory są znacznie wyższe, sięgając od 17 do 21 metrów. Prędkość eksploatacyjna tej trasy wynosi od 3 do 4 m/s, a czas przejazdu zamyka się w granicach poniżej 9 minut.

Dnia 27 kwietnia 2022 roku ogłoszono przetarg na drugą linię „Elki”, jednak z powodu wojny na Ukrainie, żadne oferty nie zostały złożone, co spowodowało umorzenie postępowania. Kolejny przetarg został ogłoszony 8 lipca przez Park Śląski.

Pod koniec października 2022 roku ogłoszono podpisanie umowy z konsorcjum trzech firm, którego liderem był Arco System z Oświęcimia, a partnerami – Inrtavi z Bielska-Białej oraz Doppelmayr, który pełnił rolę podwykonawcy. Całkowity koszt inwestycji oszacowano na 85 milionów złotych brutto.

Na dzień 8 grudnia 2023 roku miało miejsce finalne otwarcie drugiej linii kolejki na trasie Park Śląski (Wesołe Miasteczko) – Park Śląski (Planetarium), a równocześnie ogłoszono przetarg na trzecią trasę kolejki. W dniu 19 lutego 2024 roku pojawiły się nowiny związane z zawirowaniami dotyczącymi przetargu.

---

Oceń: Kolej linowa „Elka” w Chorzowie

---