Planetarium Śląskie

---

Historia

Budowa Planetarium Śląskiego imienia Mikołaja Kopernika rozpoczęła się w 1953 roku, co miało miejsce z okazji Roku Kopernikowskiego. To wyjątkowe miejsce powstało na najwyższym wzniesieniu znajdującym się w parku, znanym jako Góra Parkowa. Projekt obiektu stworzył architekt Zbigniew Solawa, którego wizja nadała planetarium charakterystyczny wygląd i funkcjonalność.

Planetarium nie tylko pełni ważną rolę w edukacji i popularyzacji astronomii, ale również jest wspaniałym przykładem architektury krajobrazowej, harmonijnie wpisującym się w otoczenie przyrody.

Budowę Planetarium Śląskiego im. Mikołaja Kopernika rozpoczęto z okazji Roku Kopernikowskiego w 1953 roku.

Opis

W okresie od 1955 do 2018 roku na mocy zastosowania zaawansowanej technologii, Planetarium Śląskie, posiadało centralny projektor znany pod nazwą „planetarium” lub „UPP” (ang. Universal Projection Planetarium).

Ten imponujący projektor stworzony przez renomowane zakłady Zeissa w Jenie waży ponad 2 tony i przy pionowym ustawieniu jego wysokość osiąga 5 metrów. Oferuje on niezwykłą możliwość odtwarzania wyglądu nieba z dowolnego miejsca na Ziemi, w dowolnym okresie, perfekcyjnie naśladując rzeczywisty firmament.

Ekranem projekcyjnym jest wspaniała kopuła, która z średnicą 23 metrów zajmuje czołową pozycję w kraju. Może ona pomieścić aż 300 osób w swojej widowni, co czyni z Planetarium wyjątkowe miejsce na mocy jego rozmiarów oraz zdolności do multitaskingowej prezentacji treści.

W trakcie renowacji obiektu, zainstalowano analogowy projektor Chiron III, wyprodukowany przez japońską firmę GoTo. Wykorzystuje on sferyczny ekran, niemal 800 metrów kwadratowych, na którym jest zdolny pokazać blisko 100 milionów gwiazd. Obraz jest wyświetlany dzięki systemowi 10 cyfrowych rzutników SONY, rozmieszczonych strategicznie wokół kopuły, co pozwala na prezentację różnorodnych, dynamicznych obrazów w rozdzielczości True 8K.

Na terenie Planetarium Śląskiego znajduje się również obserwatorium astronomiczne, w którym znajduje się największy w Polsce refraktor o średnicy 30 centymetrów, a także kilka innych atrakcyjnych obiektów, takich jak kilkumetrowy zegAR słoneczny, stacja klimatologiczna oraz stacja sejsmologiczna.

W 2022 roku zakończony został czteroletni proces modernizacji i przebudowy obiektu, przekształcając go w nowoczesne Planetarium – Śląski Park Nauki. Na realizację tej inwestycji, która wyniosła 136 milionów zł, pozyskano fundusze z Unii Europejskiej, budżetu państwa oraz z własnych środków województwa śląskiego.

Nowy budynek, w dużej mierze usytuowany pod ziemią, został zaprojektowany tak, aby pomieścić interaktywne ekspozycje, co zapewnia jeszcze większą atrakcję dla odwiedzających. Uroczyste zakończenie i otwarcie tego nowego rozdziału w historii Planetarium miało miejsce 11 czerwca 2022 roku.

Nowe teleskopy w Planetarium Śląskim

W dniu 28 grudnia 2023 roku w Obserwatorium Astronomicznym Planetarium Śląskiego miało miejsce istotne wydarzenie związane z rozwojem infrastruktury astronomicznej. Oddano do użytku dwa nowe instrumenty astronomiczne, które znacząco wzbogacą możliwości obserwacyjne tej placówki.

Wśród nowości znalazł się radioteleskop o imponującej pięciometrowej czaszy, który został zaprojektowany do pracy w zakresie zimnego wodoru. Tego rodzaju instrument daje szansę na przeprowadzanie bardziej szczegółowych badań dalekich obiektów kosmicznych.

Drugim z nowo wprowadzonych instrumentów jest teleskop zwierciadlany o średnicy 70 cm. Tego typu teleskop będzie idealnym narzędziem do obserwacji nie tylko planet, ale także galaktyk i innych ciał niebieskich, dostarczając astronomom cennych danych do dalszych analiz.

Filatelistyka

Poczta Polska 15 września 1966 roku wprowadziła do obiegu znaczek pocztowy, który przedstawiał Planetarium Śląskie. Jego nominalna wartość wynosiła 1,55 zł, a znaczek przeszedł do serii Turystyka. Projekt tego znaczka stworzył Cz. Kaczmarczyk, a ryt wykonał B. Brandt. Warto dodać, że znaczek został wydrukowany techniką stalorytu, na papierze niepowlekanym, w znacznej ilości, wynoszącej 102.020.100 sztuk. Znaczek pozostawał w obiegu aż do 31 grudnia 1994 roku.

Następnym razem, znaczek z wizerunkiem Planetarium w Chorzowie został wyemitowany 29 czerwca 2007 roku. Tym razem jego wartość nominalna wynosiła 3,55 zł, a znaczek ten należał do serii Miasta Polskie. Twórcą projektu tego znaczka była M. Żyła-Kwiatkowska. Dodatkowo, znaczek został wydrukowany wykorzystując technikę rotograwiury, a papier, na którym został zaprezentowany, miał fluorescencyjne właściwości. Nakład tego znaczka był wielomilionowy, co podkreśla jego popularność.

---

Oceń: Planetarium Śląskie

---