Maciejkowice, znane również jako Maczeikowitz lub Maczeykowitz w języku niemieckim, to interesująca część miasta Chorzów. Zlokalizowane zaledwie 3 km od Centrum, stanowi istotny element struktury urbanistycznej regionu.
Warto zaznaczyć, że do 1930 roku Maciejkowice funkcjonowały jako samodzielna gmina wiejska, co podkreśla ich historię oraz znaczenie w kontekście lokalnym. Dzisiaj, jako część Chorzowa, ten obszar rozwija się, wciąż zachowując swoje unikalne cechy.
Etymologia nazwy
Maciejkowice jest nazwą, która wywodzi się z imienia Maciej, co czyni ją nazwą patronimiczną.
Heinrich Adamy, znany badacz etymologii, zaliczył Maczejkowice do grupy nazw, które mają swoje korzenie w imieniu założyciela. W swoich badaniach podał on również starszą, słowiańską formę tej nazwy, a mianowicie Macieykowice.
Warto zwrócić uwagę na to, że w języku niemieckim termin ten można przetłumaczyć jako ’Dorf der St. Mathias’, co w polskim oznacza ’wieś św. Macieja’.
Historia
Historia Maciejkowic sięga 1498 roku, kiedy to miejscowość została po raz pierwszy wymieniona w rejestrze dotyczącym podatku od chłopów z obszaru bytomskiego. W letnich miesiącach owego roku wieś liczyła zaledwie trzech kmieci. Nieco później, w 1532 roku, ich liczba wzrosła do czterech, jak wynika z zachowanego urbarza, który stanowi cenne źródło historyczne. Z tego dokumentu dowiadujemy się również, że Maciejkowice w tym czasie były wsią rycerską, a pierwszym znanym właścicielem był Paweł Kamieński.
Na samym początku swojego istnienia, osada przynależała do parafii w pobliskich Michałkowicach. Przez dłuższy czas, Maciejkowice funkcjonowały jako samodzielna gmina wiejska, aż do 31 stycznia 1930 roku, kiedy to zostały włączone do gminy Chorzów. Warto zaznaczyć, że 1 lipca 1934 roku, jako integralna część Chorzowa (gminy wiejskiej), Maciejkowice zaczęły być częścią miasta Chorzów.
Do roku 1991, Maciejkowice, wespół z Chorzowem Starym, tworzyły dzielnicę znaną jako „Chorzów III”. Nazywanie Maciejkowic jako „Chorzów Stary” było postrzegane jako błąd. Jednakże, na podstawie uchwały Rady Miasta, całej dzielnicy III nadano oficjalną nazwę „Chorzów Stary”, co spowodowało, że termin ten obejmuje również Maciejkowice oraz pobliski Antoniowiec.
Architektura
W Maciejkowicach znajdują się liczne obiekty architektoniczne i historyczne, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Do najbardziej charakterystycznych z nich należy:
- kościół parafialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Rozalii, który znajduje się pod opieką parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Rozalii w Chorzowie Maciejkowicach,
- osiedle patronackie przy ul. Antoniowskiej (numery 1-7) oraz ul. Rozbarskiej, stworzona dla pracowników kopalni węgla kamiennego Barbara-Chorzów,
- folwark zlokalizowany przy ul. Głównej,
- folwark Antoniowiec, który w czasach PRL-u został przekształcony w PGR, a następnie w Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną,
- będący świadkiem zmian, budynek szkoły przy ul. Brzezińskiej 1a, datowany na 1868 rok,
- nowoczesniejszy budynek szkoły, wybudowany w latach 1938–1939 według projektu Tadeusza Michejdy, przed którym znajduje się pomnik autorstwa Andrzeja Szczepańca, odsłonięty 9 maja 1990 roku,
- przydrożny krzyż morowy z datą „1881“,
- Dolina Górnika, to malowniczy teren rekreacyjny z stawami, który niegdyś pełnił rolę kompleksu rekreacyjno-sportowego,
- wreszcie, Ciężki schron bojowy znajdujący się w rejonie ul. Głównej, stanowiący ważny element Grupy Bojowej „Maciejkowice” w Obszarze Warownym „Śląsk”, uznawany za zabytek nieruchomy.
Powyższe obiekty stanowią nie tylko świadectwo bogatej historii Maciejkowic, ale także są ważnym elementem dziedzictwa kulturowego regionu.
Komunikacja
W tej malowniczej miejscowości jaką są Maciejkowice, istnieje kilka przystanków autobusowych, w tym Maciejkowice Dwór, które zapewniają dogodny dostęp do komunikacji publicznej.
Na trasie do tej części miasta regularnie kursują autobusy, które są obsługiwane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM).
Dzięki temu systemowi, mieszkańcy Maciejkowic mają możliwość bezpośredniego połączenia z innymi dzielnicami, co czyni podróże do Chorzowa, Siemianowic Śląskich oraz wschodnich części Katowic oraz południowej Rudy Śląskiej znacznie łatwiejszymi.
Przypisy
- Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 09.06.2023 r. [dostęp 03.03.2024 r.]
- Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022 r., s. 39-40.
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 01.01.1999 r. do 16.04.2021 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 16.04.2021 r.]
- Lapski, 2014 r., s. 112.
- Lapski, 2014 r., s. 18.
- Lapski, 2014 r., s. 51.
- Dolna Górnika czeka na rewitalizację. [w:] Tuba Chorzowa, 07.12.2017 r. [dostęp 15.06.2020 r.]
- BUDYNEK SZKOLNY, ul. Główna 21 – Zabytki Chorzowa. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Urząd Miasta Chorzów. [dostęp 15.06.2020 r.]
- a b c Antoniowska. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Urząd Miasta Chorzów. [dostęp 15.06.2020 r.]
- Przemysław P. Noparlik, Maciejkowice w średniowieczu. Przyczynek do dziejów miejscowości, „Zeszyty Chorzowskie”, t. 20, 2020 r., s. 43-54.
- Krystyna Loch: W Chorzowie, czyli na Śląsku. Chorzów: Agencja Mediów Lokalnych „mediaL”, 2009 r., s. 34.
- „Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego”, R. IX, nr 2, 18.01.1930 r., s. 17.
- HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888 r., s. 20.
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13.12.2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Szarlociniec | Górne Łagiewniki | Węzłowiec | Pniaki (Chorzów) | Chorzów Stary | Chorzów-Batory | Chorzów II | Centrum (Chorzów)Oceń: Maciejkowice